fot. pixabay.com

19 lutego 2025 r. Komisja Europejska opublikowała # „Wizję dla rolnictwa i żywności Wspólne kształtowanie atrakcyjnego sektora rolnego i rolno-spożywczego dla przyszłych pokoleń”. Dokument ten określa ambicje dotyczące systemu rolnego UE dla najbliższej przyszłości i do roku 2040, biorąc pod uwagę wyzwania i uwarunkowania zewnętrzne. Komunikat pokazuje zamiary i propozycje KE, natomiast nie proponuje instrumentów i stanowi formalne otwarcie dyskusji nad przyszłością systemu żywnościowego UE i WPR.

Ocena MRiRW dla rolnictwa i żywności
Wizja uznaje rolnictwo, rybactwo i przetwórstwo spożywcze za strategiczne sektory UE. Proponuje ewolucyjne zmiany polityki rolnej, oparcie na dialogu i konsultacjach z rolnikami oraz poprawę krytykowanych rozwiązań.

Istotne pozostają suwerenność żywnościowa, konkurencyjność rolnictwa, zrównoważony rozwój i dobrze rozwijające się obszary wiejskie. Bezpieczeństwo i suwerenność żywnościowa wskazane zostały jako niepodlegające dyskusji (nienegocjowalne). Ważne miejsce zajmuje w dokumencie konieczność zapewnienia większych ułatwień dla młodych i „nowych” rolników do rozpoczynania działalności. UE ma zapewnić ochronę przed nieuczciwą konkurencją i stabilizację rynku.

KE planuje zmiany w płatnościach bezpośrednich, które nie będą tak jednolite, jak obecnie (większe ukierunkowanie, uproszczenie dla małych i średnich gospodarstw oraz większa rola degresywnosci/cappingu płatności).

Dużo mocniej niż dotychczas wyrażone są postulaty innowacyjności i konkurencyjności sektora – Wizja jest propozycją „ucieczki do przodu” i wykorzystania szans. Wizja identyfikuje „znaczną lukę finansową w sektorze rolnym”, jednak nie wskazuje wystarczającej odpowiedzi na tę diagnozę.

Reakcja na wyzwania związane ze zmianą klimatu i ochroną środowiska oraz konieczność dostosowań związanych z adaptacją i mitygacją jest przedstawiona w kategoriach wyzwań dla przyszłej konkurencyjności, produktywności i dochodowości, innowacji i ograniczenia ryzyka.

KE rozważy w jaki sposób, rolnictwo ma wnieść wkład w osiągnięcie celu redukcyjnego na 2040 r. uwzględniając specyfikę sektora. Zmniejszanie negatywnego wpływu rolnictwa na środowisko oparte będzie na zachętach i mechanizmach rynkowych, elastyczności przepisów oraz innowacyjnych rozwiązaniach.

Rozszerzenie UE jest postrzegane w dokumencie w kontekście wyzwań dla jednolitego rynku, które wymagają ostrożnego rozważenia i rozwiązań, ale także jako szansa na zwiększenie autonomii strategicznej UE, jej odporności i wagi w globalnej wymianie handlowej.

W części dotyczącej rozwoju obszarów wiejskich podkreślono potrzebę współdziałania różnych polityk. Mechanizm rural proofing został opisany jako ocena wpływu terytorialnego, aby zapewnić wystarczające zasoby do dialogu i zaangażowania społeczeństwa obywatelskiego i społeczności wiejskich we wspieraniu wdrażania i dyskusjach politycznych.

Nie ma w Wizji zapowiedzi ograniczania produkcji zwierzęcej, ani promowania zmian diety. Wskazana jest natomiast potrzeba długoterminowej strategii uwzględniającej zrównoważony rozwój tej produkcji w całej Europie.

Istotne pozytywne elementy dokumentu KE to:

podkreślenie roli płatności bezpośrednich oraz zwrócenie uwagi na brak sprawiedliwości w dystrybucji płatności;
zapowiedź wprowadzenia uproszczeń w WPR (również na obecny okres programowania, w tym w zakresie systemu warunkowości);
zapowiedź równowagi między polityką regulacyjną a polityką opartą na zachętach;
zapowiedź kontynuacji i rozwijania wsparcia dla rolników prowadzących działalność rolniczą na obszarach z ograniczeniami naturalnymi oraz rolników z produkcją ekologiczną, oraz młodych rolników
zapowiedź większej aktywności w promowaniu unijnego eksportu, w tym, asertywność w stosowaniu zasady wzajemności w dwustronnych relacjach handlowych, a także partnerski dialog w zakresie polityki rolnej i żywnościowej, w tym promowania standardów produkcji;
zapowiedź silniejszego stosowania standardów produkcji dla produktów importowanych, zwłaszcza w zakresie pestycydów i dobrostanu zwierząt w celu utrzymanie wartości UE i w odpowiedzi na zapotrzebowanie społeczne, w tym głos rolników;
wprowadzenie zasady, zgodnie z którą zakazane w UE, najbardziej niebezpieczne pestycydy nie będą mogły być ponownie wprowadzane do UE poprzez import. Jest też więcej deklaracji pokrywających się z postulatami Polski – dotyczących np. działań proeksportowych czy ochrony interesów rolnictwa w negocjowanych umowach;
zapowiedź działań na rzecz dywersyfikacji łańcucha dostaw w celu zmniejszenia zależności od importu strategicznych surowców, w tym nawozów i białka roślinnego, w sposób sprzyjający przechodzeniu na gospodarkę niskoemisyjną.
kontynuacja działań dla skorygowania obecnej nierównowagi w łańcuchu żywnościowym i poprawy pozycji rolnika w tym łańcuchu;
zapowiedź dalszych prac nad przeciwdziałaniem praktykom związanym z nieuczciwym obrotem produktami rolnymi i spożywczymi, w tym podjęcie kwestii nabywania produktów poniżej kosztów wytworzenia.

Najważniejsze kwestie dyskusyjne:

nie jest jasne, w jaki sposób KE zamierza wprowadzić rozwiązania dotyczące większego ukierunkowania czy uproszczenia wsparcia w ramach WPR;
wskazanie cyfryzacji, w tym zastosowanie satelitów, jako przykładu rozwiązania pomagającego ograniczyć kontrole i zmniejszyć obowiązki sprawozdawcze. Ten system ma ograniczenia (zgłaszane przez Polskę), np. rozdzielczość przestrzenną utrudniającą stosowanie na niewielkich i nieregularnych działkach rolnych;
mało uwagi poświęcono kwestiom dotyczącym rozwoju obszarów wiejskich. Pobieżnie Wizja odnosi się do potrzeb rozwojowych tych obszarów, wskazując na potrzebę silnej koordynacji miedzy funduszami i politykami, szczególnie polityką spójności;
bardzo ogólnikowe odniesienie się do kwestii rozszerzenia UE i wskazanie jedynie na potrzebę stopniowej integracji. Rozszerzenie UE (szczególnie o Ukrainę) będzie wymagało wprowadzenia znacznych zmian w instrumentach wsparcia WPR. W Wizji tę kwestię pominięto.
Istotne jest uwzględnienie głosu rolników w dyskusji nad przedstawionymi przez Komisję propozycjami.

Propozycje zawarte w Komunikacie wymagają adekwatnej odpowiedzi w sprawie przyszłego budżetu na WPR po 2027 roku.

materiał: MRiRW

Powrót Drukuj

LOKALNY HIT

Zezwolenie na zbieranie odpadów

od 2000PLN

KOBIZE

500PLN

Praca na wysokości

60PLN

Metodyka prowadzenia instruktażu stanowiskowego

49PLN

Bezpłatne kontrolowanie sprawności ustawienia świateł

Zezwolenie na transport odpadów

od 2000PLN

Sprawozdanie o wytwarzanych odpadach

500PLN

Szkolenie z zakresu ochrony danych osobowych

79PLN